CHP Çorum İl Başkanı Suvacı” Halkımıza Açık çağrı” yaptı
Suvacı yazılı açıklamasında şu görüşlerine yer verdi, ''Saygıdeğer, Aziz hemşehrilerim, Anayasa değişikliği ne getiriyor? Ne götürüyor? İle ilgili günlük 30 soru 30 cevap ile ilgili
demecimin bugün 4. bölümünde diğer 5 maddeyi sizlere sunuyorum.
SORU 11) Cumhurbaşkanının mevcut anayasaya göre neredeyse sorumsuz olduğu, bu düzenleme ile sorumlu hale getirildiği söyleniyor. Bu doğru mu?
CEVAP 11)Doğru değil. Öncelikle mevcut anayasadaki Cumhurbaşkanı ile değişiklikten sonra ortaya
çıkacak Cumhurbaşkanı aynı Cumhurbaşkanı değil. Bu nedenle sorumluluklarını, kullandıkları yetkiyle
orantılı olarak ele almak gerekir. Mevcut Cumhurbaşkanı’nın yetkileri sınırlıdır. Siyasi sorumluluk
hükümettedir. Getirilmek istenen Cumhurbaşkanı ise bütün yürütme yetki ve görevini elinde
toplamış, parti genel başkanlığı yapabilecek, yasama ve yargıya müdahale edebilecektir. Şu andaki
başbakan ve bakanların kat kat üstünde yetki kullanabilecek, ama sorumluluğu onlardan daha hafi f
olacak. Karşılaştırma yapılacaksa bugünkü hükümet üyelerinin sorumluluğuyla karşılaştırılmalıdır. Şu
anda başbakan ve bakanların işledikleri iddia edilen suçlar nedeniyle Meclisin 55 milletvekilinin (%10
imza) imzası ile soruşturma açılması istenebiliyor, basit çoğunlukla (139 bile olabilir) meclis
soruşturması açılmasına karar verilebiliyor ve 276 oyla (salt çoğunluk) da Yüce Divana sevk
edilebiliyor. (Teklif m.19/E, m.11; Anayasa m.100, m.106) Teklifte ise, çok daha fazla yetki verilen
Cumhurbaşkanının sorumluluğunu sağlamak ve denetlemek nerdeyse imkânsız hale getirilmiştir. Yüce
Divana sevk için sırasıyla 301, 360, 400 milletvekilinin oy vermesine ihtiyaç vardır. Parti genel başkanı
sıfatıyla Meclis gurubunu da kontrol eden Cumhurbaşkanını Yüce Divana sevk için bu oyları bulmak
neredeyse imkânsızdır. (Teklif m.10; Anayasa m.105) 6
SORU 12) Bakanların sorumlulukları mevcut anayasadan farklı mı?
CEVAP 12) Evet farklı. Onlar da işledikleri suçlar nedeniyle neredeyse yargılanamaz hale
getirilmişlerdir. Şu anda bakanların işledikleri iddia edilen suçlar nedeniyle Meclisin 55 milletvekilinin
(%10 imza) isteği ile soruşturma açılması istenebiliyor, basit çoğunlukla (139 bile olabilir) meclis
soruşturması açılmasına karar verilebiliyor ve 276 oyla (salt çoğunluk) da Yüce Divana sevk
edilebiliyor. Getirilen sistemde ise aynı Cumhurbaşkanı gibi Yüce Divana sevk için sırasıyla 301, 360,
400 milletvekilinin oy vermesine ihtiyaç var. (Teklif m.11; Anayasa m.106)
SORU 13) Cumhurbaşkanı önerilen yeni rejimde neler yapabilecek?
CEVAP 13) Bütün yönetim işlerini yapabilecek. Bugün başbakan ve bakanların kullandığı bütün
yetkileri kullanabilecek. Bakanlıkları, kamu idaresinin tamamını istediği gibi Kararnamelerle
düzenleyebilecek. Bakanlıkları, devlet dairelerini, kurumları kuracak, kaldıracak, görevlerini
belirleyecek, atayacak, azledecek, soruşturma yapacak, disiplin işlerini düzenleyecek, ihale yapacak,
üniter yapıyı bozacak idari düzenlemeler yapabilecek, ne kadar devlet yetkisi varsa kullanacak. (Teklif
m.9, m.14, m.15, 19/B; Anayasa m.104, m.123) Partili Cumhurbaşkanı sıfatıyla milletvekili adaylarını
belirleyecek, meclisin oluşumuna müdahale edecek, Meclisi fesih edebilecek, Cumhurbaşkanlığı
kararnameleri ile yasama yetkisine ortak olacak, kanunları veto edebilecek. (Teklif m.8, m.9, m.12;
Anayasa m.101, m.104, m.116) 7 Yüksek mahkemelere, Hâkimler ve Savcılar Kuruluna üye atayacak,
yargıyı belirleyecek. (Teklif m.17; Anayasa m.146, m.154, m.155, m.159) Bütün bunları yaparken
hiçbir şekilde hesap vermeyecek, sorumlu olmayacak. Herkese dokunabilen ama kendisine
dokunulamayan bir kadir-i mutlak kişi olacak.
SORU 14) Cumhurbaşkanı parti genel başkanı olabilecek mi? Partili olmasının ne sakıncası var?
CEVAP 14) Cumhurbaşkanı hem parti üyesi hem de isterse genel başkan olabilecek. Parti genel
başkanı olarak milletvekili listesi yapabilecek. Partisinin meclis grubunun başkanı olacak. Bu şekilde
Meclisi istediği gibi şekillendirme ve etkileme imkânına sahip olacak. Parti başkanı olarak aynı
zamanda yüksek yargıçlar atayabilecek. Yargı siyasetin emrine girecek. Ayrıca parti başkanı sıfatı
Cumhurun başkanı olmasına engel olacak. Sadece kendi partililerinin başkanı olacak. Milleti temsil
etmesi söz konusu olamayacak. Partili olması nedeniyle tarafsız olması mümkün olmayacak.
(Cumhurbaşkanının yemin etmesini düzenleyen 103.madde aynen duruyor. Orada tarafsızlık üzerine
yemin edecek (!), ancak partisinin genel başkanı sıfatıyla parti yönetecek.) Devlet düzeninin parti
düzenine, devletin de parti devletine dönüşmesine anayasa ile izin verilmiş olacak. (Teklif m.8;
Anayasa m.101) 8
SORU 15) Cumhurbaşkanı seçimi ile TBMM seçiminin aynı gün yapılmasının ne sakıncası var?
CEVAP 15) Cumhurbaşkanı seçimi ile milletvekili seçimi aynı gün yapılırsa parti genel başkanı olan
Cumhurbaşkanı adayı, aynı zamanda partisinin milletvekillerini de belirleme imkânı bulacak. Burada
hem aday gösterme yetkisi nedeniyle milletvekillerini ismen belirleme imkânı olacak, hem de aynı
anda yapılan seçimlerde seçmen, Cumhurbaşkanı ile onun partisine oy vereceğinden siyasi olarak da
meclis çoğunluğuna hâkim olacak. Böylece seçilen Cumhurbaşkanı fi ilen yasama organının da
çoğunluğunu belirleyip, kontrol edebilecek. Meclisin Cumhurbaşkanını denetleyebilmesi fi ilen
mümkün olmayacak. Bu da güçler ayrılığını yok edecek. Oysa, seçimlerin farklı zamanlarda yapılması,
milli irade denetiminin işletilmesini de sağlar. Meclisin Cumhurbaşkanı ve yürütme karşısındaki
bağımsızlığını güvence altına alır. Cumhurbaşkanını seçen irade, aradan bir süre geçtikten sonra
yönetimden memnun olmaz ise bunu Meclis seçiminde sandığa yansıtıp iktidarı denetleyecek bir
Meclis seçerek denge kurabilir. Aynı anda seçim denetim yolunu ortadan kaldırır. Getirilen
düzenleme bir anlamda bir dayatma düzenlemesidir. Millete “kimi Cumhurbaşkanı seçiyorsan onun
partisinin milletvekillerini de seç ve beş yıl onlara katlan” demektir. Demokratik başkanlık
sistemlerinde Başkan seçimi ile Meclis seçimleri ayrı tarihlerde yapılır. (Teklif m.11, m.12, m.20;
Anayasa m.106, m.116, geçici madde 21)
Hasan SUVACI
CHP Çorum İl Başkanı